Арол-маркут (Aquila chrysaetos), вядомы таксама як Беркут, з'яўляецца адным з самых уражлівых і велічных драпежнікаў у свеце. Гэты буйны драпежнік належыць да сямейства ястрабіных (Accipitridae) і з'яўляецца адным з сімвалаў дзікай прыроды Беларусі.
Хуткасць, з якой арол-маркут можа набраць вышыню, дзівіць уяўленне. Ён з лёгкасцю падымаецца на вялікую вышыню, выкарыстоўваючы тэрмічныя патокі паветра, і затым імклівым пікіравання накідваецца на сваю здабычу. У арла-маркута прыгожае апярэнне, пераважна цёмна-карычневага колеру, упрыгожанае залацістымі плямамі на спіне і галаве. Размах крылаў гэтага драпежніка можа дасягаць да 2,5 метраў, што робіць яго адным з самых буйных драпежных птушак у свеце.
У Беларусі беркуты сустракаюцца ў асноўным у горных раёнах і запаведніках. Яны аддаюць перавагу вобласці з перавагай лясоў і адкрытых прастор, дзе ім даступная дастатковая Ежа і месцы для гнездавання. Свае гнёзды Арлы-маркуты будуюць на буйных вышынях, на скалах або на вяршынях дрэў, забяспечваючы сабе выдатны агляд навакольнага мясцовасці.
Арлы-маркуты з'яўляюцца доўгажыхарамі, іх сярэдняя працягласць жыцця складае каля 20-25 гадоў. Аднак некаторыя асобіны могуць дажыць да 30 гадоў пры спрыяльных умовах пражывання.
Сезон размнажэння беркутаў надыходзіць вясной. У гэты час яны праяўляюць асаблівую актыўнасць і занятыя будаўніцтвам або рамонтам сваіх гнёздаў. Беркуты звычайна жывуць у пары, і яны застаюцца вернымі адзін аднаму на ўсё жыццё. Самка адкладае 1-3 яйкі, і абодва бацькі актыўна выседжваюць іх на працягу прыкладна 40-45 дзён. У гэты час яны ўзаемадзейнічаюць і аберагаюць сваё нашчадства.
Пасля вытрашчаныя маладыя беркуты застаюцца ў гняздзе на працягу прыкладна 70-80 дзён. За гэты час бацькі забяспечваюць іх ежай і абараняюць ад патэнцыйных пагроз. Калі маладыя птушкі дасягаюць пэўнага ўзросту і атрымліваюць дастаткова навыкаў для палявання, яны пачынаюць аглядныя палёты вакол гнязда і паступова асвойваюць навакольнае тэрыторыю.
Частка 3: Ежа і харчаванне
Беркуты з'яўляюцца майстрамі палявання на вялікіх жывёл. Яны сілкуюцца разнастайнай здабычай, уключаючы зайцоў, лісіц, трусоў, буйных птушак, а часам нават маладых аленяў. Беркуты палююць, выконваючы высокія пікіравання з вялікай хуткасцю, каб здзівіць і злавіць сваю здабычу знянацку.
Пры паляванні беркуты могуць выкарыстоўваць свае кіпцюры, каб схапіць і ўтрымаць здабычу. Яны таксама валодаюць вострым зрокам і найвышэйшай каардынацыяй рухаў, што дапамагае ім дакладна навесці ўдар.
Арлы-маркуты насяляюць розныя рэгіёны Паўночнага паўшар'я, уключаючы Паўночную Амерыку, Еўропу іазію. У Беларусі яны аддаюць перавагу лясістай мясцовасці і адкрытай прасторы. Нацыянальныя паркі і запаведнікі, такія як Белавежская пушча, прадастаўляюць спрыяльныя ўмовы для пражывання арлоў-маркутаў.
Іх выбар месца пражывання абумоўлены наяўнасцю дастатковай колькасці здабычы і падыходных месцаў для гнездавання. Беркуты імкнуцца да жыцця ў адзіноце, удалечыні ад населеных пунктаў і прамысловых зон, каб захаваць сваю прыроднае асяроддзе і спакой.